Weergaven: 11
Combinatie van pesticiden leidt tot minder haaldrift bij honingbijen
Uit recent onderzoek aan de Universiteit van Würzburg (Duitsland) blijkt dat het natuurlijke gedrag van honingbijen sterk wordt verstoord wanneer ze worden blootgesteld aan een combinatie van het neonicotinoïde acetamiprid en het fungicide difenoconazool.
Synergetisch effect tussen insecticide en fungicide
In het onderzoek kregen bijen een suikeroplossing met realistische residuniveaus van de insecticide Mospilan® (acetamiprid) en het fungicide Difcor® 250 EC (difenoconazool). Wanneer de bijen alleen aan één van beide stoffen werden blootgesteld, leek dit nauwelijks effect te hebben op hun gedrag. De combinatie van beide middelen leidde echter tot een drastische daling in de vliegactiviteit van het bijenvolk. De bijen haalden minder nectar en stuifmeel dan normaal. Dit effect trad niet op wanneer acetamiprid werd gecombineerd met een niet-sterol-biosynthese-remmend fungicide, zoals boscalid/dimoxystrobine.
Er is sprake van een sterk synergetisch effect waarbij een combinatie van verschillende pesticiden het gedrag van bijen beïnvloedt, ook al worden ze allebei apart als veilig voor bijen bestempeld.
Hoe werken deze pesticiden?
- Acetamiprid is een neonicotinoïde dat het zenuwstelsel van insecten aantast. Het is de actieve stof in veel gebruikte bestrijdingsmiddelen zoals For Insect (Edialux); Mospilan en KB Multisect voor bestrijding van onder andere de buxusmot. Honingbijen kunnen deze stof meestal afbreken via specifieke enzymen die onder meer door cytochroom P450 (CYP) worden aangestuurd. Hierdoor is acetamiprid bij blootstelling doorgaans niet echt schadelijk voor bijen.
- Difenoconazool is een systemisch, breedspectrum fungicide dat wordt gebruikt om schimmelinfecties bij planten te verhinderen. Het is het actieve bestanddeel van producten zoals Difcor (Edialux) en DAGONIS (Bayer). Het behoort tot de groep van triazool fungicides en is er net op gericht om de werking van het cytochroom P450 te verhinderen.
Waarom de combinatie van pesticiden zo schadelijk is
De fungicide difenoconazool verstoort de werking van de CYP-enzymen in de bij. Daardoor kan de bij acetamiprid niet langer efficiënt afbreken, waardoor de giftigheid van deze insecticide sterk toeneemt. Dit leidt tot een verzwakking van de bij, zichtbaar in een afname van de vliegactiviteit.
Minder vluchten, minder voedselverzameling
Met behulp van RFID-technologie konden de onderzoekers exact registreren wanneer individuele bijen hun kast verlieten en terugkeerden. De resultaten waren duidelijk: bijen die aan de combinatie van acetamiprid en difenoconazool waren blootgesteld, vlogen minder vaak uit. Dit betekent dat er minder nectar en stuifmeel werd binnengehaald, wat op langere termijn de kolonie en de gezondheid van de bijen verzwakt.
Implicaties voor de bijengezondheid
Hoewel zowel acetamiprid als difenoconazool afzonderlijk als relatief veilig voor bijen worden beschouwd, laat dit onderzoek zien dat de combinatie van beide pesticiden een sterker en schadelijker effect heeft. Dit benadrukt de noodzaak om bij risicoanalyses niet alleen naar de effecten van afzonderlijke middelen te kijken, maar ook naar hun onderlinge interacties.
Voor wilde (solitaire) bijen is dit effect mogelijk nog groter, omdat zij niet kunnen terugvallen op een kolonie die de schade aan individuele bijen opvangt. Dit onderzoek onderstreept dan ook het belang van verdergaande studies naar de invloed van gecombineerde pesticiden op alle bestuivende insecten.
Het volledige verslag van het onderzoek: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1382668924002539